30 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

NRC | De fiscale wetenschap heeft zichzelf verkocht

HomeMediaNRC | De fiscale wetenschap heeft zichzelf verkocht

Opinie Folkert Jensma

Onder coronadruk wordt alles vloeibaar – en zichtbaar | Foto gemeente Amsterdam

Tabaksgiganten sluizen miljarden door Nederland, aldus NRC vorige week vrijdag. Grootschalige belastingontwijking, gefaciliteerd door de staat. Het is een kant van Nederland die we liever niet zien. Intussen neemt het buitenland steeds meer aanstoot. In april vond de Italiaanse premier hierin sluitend bewijs voor onze altijd al asociaal gevonden houding tegenover Zuid-Europa. Ook Brussel waarschuwt.

Om straks uit het EU-coronaherstelfonds te mogen putten, moet ‘agressieve taxplanning’ worden ingeperkt. Blijft Nederland bijvoorbeeld Benetton toestaan zich op papier hier te vestigen om in Italië belasting te ontgaan, dan krijgt bijvoorbeeld onze reisbranche straks geen compensatie uit Brussel.

Onder coronadruk wordt alles vloeibaar – en zichtbaar.

Media-aandacht voor internationale belastingontwijking groeit. Burgers pikken dergelijk internationaal cliëntelisme niet meer. Zie premier Rutte die schielijk moest terugkomen op de verlaging van de dividendbelasting. Belasting gaat over loyaliteit – meebetalen aan de voorzieningen waar je van profiteert. Ofwel het verschil tussen meedoen en uitvreten. Op verwijten uit Rome en Brussel passen geen makkelijke antwoorden, anders dan de jij-bak ‘iedereen doet het’. Welke lidstaat begrijpt als eerste dat ermee ophouden beter is?

In de belastingwetenschap moeten ze aan deze moreel-politieke realiteit nog wennen, zo bleek bij de Leidse oratie van hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert, op diezelfde vrijdag. Die ging over het fenomeen dat de meeste fiscale hoogleraren tegelijk voor een advieskantoor werken, de fiscus of het ministerie. Zijn die hoogleraren nog wel onafhankelijk? Worden door de talloze dubbele petten onderwerpen doodgezwegen? Internationale belastingontwijking bijvoorbeeld?

De fiscale wetenschap is voorspelbaar geworden en eenzijdig. Is jurisprudentie ten gunste van belastingplichtigen, dan toont het gros van de hoogleraren instemming. Beperkt de Hoge Raad de speelruimte van bedrijven, dan is er (wel) kritiek.

Het fiscale establishment verwijt intussen de samenleving gebrek aan kennis: media zijn niet serieus te nemen en parlementariërs begrijpen er evenmin iets van. Kortom ‘het niveau’ is zorgelijk. Je hoort het de, hoofdzakelijk heren, zeggen. En je voelt ook meteen aan waarom ‘Big Tobacco’ c.s. zich steeds aan de wet zegt te houden. Omdat het technisch prima klopt, zo is ze verteld. Maar dat het ook politiek onhoudbaar, immoreel en maatschappelijk achterhaald is, ontgaat ze. Want wie doet daar het licht aan? Niet de fiscale juristen.

Vleggeerts oratie is onderbouwd, genuanceerd, best voorzichtig, maar ook ontluisterend. Het komt erop neer dat het fiscale establishment de integriteitskwestie heeft weg gedefinieerd. Integriteit „zit van binnen”. Dat je verschillende belangen behartigt kan lastig zijn, maar dat is dan ook alles. Wij deugen en dat wij dat van onszelf vinden, volstaat. De belastingwetenschap is ingekapseld, gekneveld, gegijzeld door deelbelangen. Fiscalisten van het ministerie kunnen niets publiceren wat politiek niet opportuun is. Zijn fiscale wetenschappers ook adviseur en is publicatie nadelig voor een klant, dan volgt er ‘een norm-overdragend gesprek’.

Van hoogleraren die ook voor een advieskantoor werken, kan Vleggeert „zich niet aan de indruk onttrekken” dat hun standpunten „verdacht vaak” ook een klantbelang dienen. Hij heeft „alle reden” om te twijfelen aan de onafhankelijkheid van zijn collega’s.

Dat sommige onderwerpen in de fiscale literatuur onvoldoende aan bod komen, komt omdat het „uit commercieel perspectief” niet handig is er de aandacht op te vestigen. Dat internationale belastingontwijking daar bij hoort is geen verrassing. De fiscale wetenschap faalt. Vleggeert roept z’n studenten de precieze omvang van het probleem uit te zoeken. Vakgenoten om hun kop uit het zand te trekken en te erkennen dat er een probleem is.

De ‘fiscale hoogleraar van de toekomst’ heeft aan één pet, de universitaire, meer dan genoeg. Hervorm ook de opleidingen, die nu vooral nieuwe fiscale ingenieurs afleveren, geoefend in het bouwen van ongewenste constructies. Gefinancierd met belastinggeld, ook dat nog.

Folkert Jensma is juridisch commentator. Twitter: @folkertjensma NRC Recht & Onrecht 

Bron: NRC Handelsblad

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties