Aruba, Curaçao en Sint-Maarten gaan ‘ingewikkelde’ hervormingen doorvoeren, alsnog zonder Nederlands toezicht. Met het akkoord is er een eind gekomen aan jarenlang geruzie en verwijten over een ‘koloniale houding’ van Nederland.
Tijdens de corona-pandemie ontstond er flinke ruzie tussen de eilanden en Nederland. Ze kwamen in geldnood en Den Haag wilde ze alleen geld lenen in ruil voor bezuinigen, hervormingen en Nederlands toezicht. Dat is nodig zodat de eilanden in de toekomst beter tegen een crisis kunnen, vindt Nederland.
De eilanden zijn al hervormingen aan het doorvoeren. Bijvoorbeeld op het gebied van belastingen, onderwijs, zorg en de pensioenleeftijd. Daar hebben ze twee jaar geleden al voor getekend. Wat nu verandert: er komt toch geen instelling dat op de eilanden toezicht houdt.
Oud-staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties, CDA) wilde alleen financiële hulp geven als er toezicht zou komen op ‘geld van de Nederlandse belastingbetaler’, omdat zij ‘te vaak’ de afspraken met Nederland niet zijn nagekomen. De eilanden hebben het bovendien vaak over ‘hun autonomie’, maar blijken die verantwoordelijkheid zelf niet aan te kunnen, vond hij.
“Ik kijk liever vooruit”, zegt zijn opvolger Alexandra van Huffelen (D66). Ze wijst er onder andere op dat Nederland al 400 jaar ‘een geschiedenis’ heeft met de eilanden en dat Den Haag zelf ook niet altijd afspraken is nagekomen.
‘Vertrouwen’
“Dit is gebaseerd op onderling vertrouwen”, zegt Van Huffelen. “Het is natuurlijk spannend soms ook wel voor Nederlanders om te zeggen: we gaan gewoon op basis van vertrouwen aan het werk. Toch vind ik dat we deze manier van werken moeten kiezen.”
Het woord ‘vertrouwen’ valt ook bij Van Huffelen steeds tijdens de persconferentie. Ondertussen rijst er in de Tweede Kamer bij de eigen coalitiepartij VVD en CDA de vraag of de afspraken worden nagekomen, zonder dat strenge toezicht.
Van Huffelen geeft tijdens de persconferentie aan dat het niet makkelijk gaat worden. “Als je echt je economie wil versterken en grote thema’s wil aanpakken, vraagt het voor ingewikkelde beslissingen. Ik ben blij dat alle drie premiers eigenaarschap op zich willen nemen.”
Er zijn nu al zorgen over Curaçao
Maar in het pakket aan documenten die staatssecretaris Van Huffelen daarna naar de Tweede Kamer stuurt, blijkt dat het Nederlandse kabinet zich wel degelijk zorgen maakt over de voortgang.
Curaçao heeft ‘een afhoudende houding’ en zou niet transparant zijn, schrijft Van Huffelen. “Niet alle relevante informatie over de hervormingen wordt gedeeld.”
“De samenwerking verloopt hier op meerdere fronten stroef, zoals bijvoorbeeld tot uiting komt bij de hervorming van de online-kansspelsector, waarover steeds minder informatie wordt gedeeld.”
‘Dit is een overwinning voor het Koninkrijk’De verwijten over de ‘koloniale houding’ en ‘met het mes op de keel’ ondertekenen, zijn met het akkoord zichtbaar veranderd in blijdschap. Volgens de premiers van de eilanden luistert Nederland nu wel en is er sprake van ‘gelijkwaardigheid’ en ‘vertrouwen’. Volgens premier Silveria Jacobs van Sint-Maarten was het ‘een verschrikkelijke ervaring’ in hoe de eilanden door Den Haag werden behandeld. “Sinds de wisseling van het Nederlandse kabinet waait er een frisse wind.” “Dit akkoord is echt een overwinning voor ons Koninkrijk. Het is nu belangrijk dat wij onze verantwoordelijkheid blijven nemen”, aldus Jacobs. “Met dit akkoord hebben we gezorgd dat we onze ergste crisis tot nu toe hebben doorstaan”, zegt de Arubaanse premier Evelyn Wever-Croes. “Je hebt gekozen om ons te respecteren”, zegt ze vervolgens tegen Van Huffelen. “Dat kan niet onopgemerkt blijven en ik dank jou hiervoor.” “Het is ons eindelijk gelukt! Ik ben ontzettend blij”, aldus premier Gilmar Pisas van Curaçao. Die wijst erop dat de drie eilanden dit voor elkaar hebben gekregen door samen op te trekken. “We ride and die together!“ |
“Eerst zien, dan geloven”, reageert VVD-Kamerlid Roelien Kamminga over de beloftes aan Nederland. “Hervormingen zijn van groot belang voor de bevolking daar. Controle op de voortgang is daarom essentieel. Als de afspraken hier onvoldoende in voorzien, dan doe ik dat vanuit de Kamer wel.”
Om de hervormingen door te kunnen voeren, hebben de eilanden hulp nodig: er komen extra deskundigen en ambtenaren. Nederland trekt daar zo’n 120 miljoen euro voor uit.
Eind vorig jaar hebben Aruba en Sint-Maarten juist complimenten gekregen van Nederland, omdat zij wel stappen hebben gezet.
Nederland kan nog de druk opvoerenDe onderhandelingen zijn voor de drie eilanden nog niet klaar. Ze hebben samen bijna een miljard euro van Nederland geleend (renteloos) en dat moet allemaal terugbetaald worden. Als Den Haag de terugbetaling opeist, zouden de eilanden verder moeten bezuinigen. Dat kan leiden tot politieke problemen. De Centrale Bank van Curaçao en Sint-Maarten denkt dat het bovendien ook economische problemen kan leveren. De eilanden hopen de betalingstermijn verlengen. De deadline is al een keer verschoven naar 10 oktober 2023. Wat opvalt: steeds meer politici willen een kwijtschelding. |
|
|
Bron: NTR/Caribisch Netwerk