FD | OM verdenkt accountantskantoor PwC in corruptiezaak SHV

Met feitenrelazen, transactieovereenkomsten en adviezen
Ivo Bökkerink Joris Polman | Financieel Dagblad

Accountantskantoor PwC is door het Openbaar Ministerie (OM) aangemerkt als verdachte in het onderzoek naar onder meer omkoping en valsheid in geschrifte bij dochterbedrijven van conglomeraat SHV. Dat blijkt uit de schikking tussen SHV en justitie die woensdagochtend bekend is gemaakt.

In het kort

• SHV treft schikking van €41,6 mln voor fraude bij dochterbedrijven.
• Het OM denkt ook voldoende bewijs te hebben tegen de bestuurders.
• Tegelijkertijd vervolgt justitie PwC wegens gebrekkige controle.

Het grootste familiebedrijf van Nederland schikt de verwijten voor een bedrag van in totaal €41,6 mln. Het OM is ook van plan om werknemers van de drie betreffende bedrijven die vermoedelijk waren betrokken bij de strafbare feiten te vervolgen. Dat PwC is aangemerkt als verdachte is opmerkelijk. Het is pas de tweede keer dat het OM een accountantskantoor op de korrel neemt in een grote strafzaak die draait om witteboordencriminaliteit.

Tegen EY loopt eveneens een onderzoek, omdat het accountantskantoor volgens het OM naliet om melding te maken van verdachte betalingen van voormalige klant telecombedrijf VimpelCom. Daarmee zou EY zijn functie als poortwachter van het financiële systeem hebben verzaakt. Die strafzaak loopt nog, omdat EY in 2018 een schikkingsvoorstel afsloeg.

Gebruik de deelknoppen op FD.nl om dit artikel te delen via Whatsapp, Twitter, Facebook, LinkedIn of e-mail. Het kopiëren van artikelen om met anderen te delen of te gebruiken voor geautomatiseerde verwerking is een inbreuk op onze Algemene Voorwaarden en ons auteursrecht en dus niet toegestaan. Wilt u artikelen delen met anderen en/of gebruiken voor geautomatiseerde verwerking, dan kunt u onder voorwaarden rechtstreeks een licentie bij FD verkrijgen. Neem voor meer informatie contact op met [email protected]. U kunt de link naar dit artikel wél delen met anderen. Gebruik daarvoor: https://fd.nl/ondernemen/1381832/om-verdenkt-accountantskantoor-pwc-in-corruptiezaak-shv-a2d1ca0KoE1H?utm_medium=email&utm_source=nieuwsbrief&utm_campaign=fd-middagnieuwsbrief&utm_content=1352433_45724_20210428

Codenaam Nelson

Het onderzoek met de codenaam Nelson duurde zo’n vijf jaar en betrof de SHV-dochters Econosto, Mammoet Salvage en CMK Mammoth. Zij hebben onder meer steekpenningen betaald om (overheids)opdrachten in de wacht te slepen.

De schikking is een pijnlijke zaak voor het als gesloten te boek staande SHV. Het bedrijf, eigendom van de familie Fentener van Vlissingen, was jarenlang gewend zijn over de wereld uitgewaaierde dochterbedrijven veel lokale zelfstandigheid en vertrouwen te gunnen.

Het OM meldt de strafrechtelijke verdenking tegen PwC woensdagochtend in slechts twee zinnetjes in het persbericht. Een concrete verdenking tegen het accountantskantoor heeft justitie nog niet bekendgemaakt.
Contante betalingen

SHV heeft de fraude in 2016 zelf bij het OM heeft gemeld, maar niet lang daarna constateerde de Autoriteit Financiële Markten (AFM) dat SHV-accountant PwC een groot aantal signalen zou hebben gemist. Zo zouden de twee betreffende PwC-accountants contante betalingen die de bedrijven hadden gedaan onvoldoende hebben gecontroleerd en hun taak daarmee onvoldoende hebben vervuld.

In 2019 legde de Accountantskamer een van de twee accountants een berisping op. De tuchtrechter oordeelde dat de andere accountant redelijkerwijs had mogen afgaan op het oordeel van zijn collega. Tijdens de behandeling van de tuchtzaak bleek dat PwC geen melding heeft gemaakt van de frauduleuze betalingen bij de Financial Intelligence Unit (FIU). Deze opsporingsinstantie verzamelt en analyseert meldingen van ongebruikelijke transacties en speelt deze daarna eventueel door naar politie en justitie.
PwC is onaangenaam verrast

Accountants zijn op grond van witwaswetgeving verplicht om verdachte transacties te melden: dat nalaten kan zelfs strafbaar zijn. Maar volgens de tuchtrechter hebben de PwC-accountants hun plicht niet verzaakt: PwC beschikte op dat moment volgens de Accountantskamer niet over inlichtingen die ‘het redelijk vermoeden van fraude van materieel belang rechtvaardigde’.

PwC reageert verrast op bericht van het OM. ‘Het onderzoek betreft mogelijke onregelmatigheden in de jaarrekeningen 2009 en 2010 van Econosto Mideast BV. PwC heeft in 2017/2018 een intern onderzoek hiernaar uitgevoerd en inmiddels diverse maatregelen genomen om haar interne procedures verder te verbeteren. Uit dit onderzoek zijn geen indicaties van verwijtbaar strafrechtelijk handelen naar voren gekomen. We wachten op dit moment het onderzoek van het OM verder af.’
Strafbare feiten

Verder nog dan het onderzoek naar de voormalige accountant van SHV is het OM naar eigen zeggen met het in kaart brengen wie er bij de dochterbedrijven van SHV betrokken is geweest bij de strafbare feiten. Het gaat om ‘hooggeplaatste functionarissen’. ‘Het OM is van oordeel dat er ten aanzien van een aantal personen voldoende bewijs is dat zij strafbare feiten hebben gepleegd en is voornemens deze natuurlijke personen hiervoor te vervolgen.’

Uit het feitenrelaas van het onderzoek blijkt dat Econosto Mideast tussen 2009 en 2015 bijna driehonderd keer contante commissiebetalingen beloofde en betaalde in ruil voor opdrachten. CMK Mammoth betaalde steekpenningen aan een projectdirecteur van Daewoo in ruil voor een opdracht. Om de betalingen aan de projectdirecteur te kunnen administreren, zijn een valse serviceovereenkomst en valse facturen opgemaakt en gebruikt.

Mammoet Salvage betaalde een Iraaks parlementslid op zijn Zwitserse privérekening om een conflict op te lossen met een Iraaks staatsoliebedrijf. Daarvoor werden valse facturen opgemaakt.

Bron: Financieel Dagblad

Naschrift KKC

Econosto Mideast, Econosto, ERIKS, CMK en Mammoet Salvage treffen transacties met het Openbaar Ministerie.

Link naar OM bericht hierover hier.

Feitenrelasen, transactieovereenkomsten en adviezen:

• 2021 04 26 – SVH Advies Toetsingscommissie Hoge Transactie Nelson dd 26 april 2021
• 2021 04 26 – SVH Beslissing College van procureurs generaal inzake voorgenomen hoge transactie in onderzoek Nelson
• 2021 04 28 – Feitenrelaas SVH Gali Feitenrelaas en Beoordeling Openbaar Ministerie
• 2021 04 28 – Feitenrelaas SVH Vanguard Feitenrelaas en Beoordeling Openbaar Ministerie
• 2021 04 28 – Feitenrelaas SVH Wadi Feitenrelaas en Beoordeling Openbaar Ministerie
• 2021 04 28 – SVH Advies OM hoge transactie onderzoek Nelson
• 2021 04 28 – Transactieovereenkomst SVH Nelson – Gali
• 2021 04 28 – Transactieovereenkomst SVH Nelson – Vanguard
• 2021 04 28 – Transactieovereenkomst SVH Nelson – Wadi