Vasco van der Boon | Financieel Dagblad
Ondanks ruim tien doorzoekingen, honderd in beslag genomen mailboxen en telefoontaps bij bankiers heeft het Openbaar Ministerie (OM) ‘niet kunnen aantonen dat een natuurlijk persoon bewust verantwoordelijk was’ voor het falende anti-witwasbeleid van ING. Dit zegt de leidinggevende hoofdofficier van het Functioneel Parket, Margreet Fröberg, tegen het FD in een toelichting op de recordschikking van het OM met ING.
Wat zegt u tegen mensen die vinden dat ING-bankiers makkelijk wegkomen, net als eerder Rabo-bankiers in de Libor-affaire? Niemand van hen wordt persoonlijk vervolgd en de bank betaalt op kosten van de aandeelhouders de schade van €775 mln?
Fröberg: ‘Tegen hen zeg ik dat de Fiod echt uitgebreid onderzoek heeft gedaan naar de mogelijke betrokkenheid bij de misstanden van leidinggevenden bij de bank. Er zijn ruim tien doorzoekingen geweest bij ING. We hebben honderd mailboxen in alle lagen van de bank in beslag genomen. Telefoontaps geplaatst bij ING’ers. We hebben heel veel mensen gehoord en echt alles uit de kast getrokken, echt ook gericht op het achterhalen van: wie heeft dit gedaan? Het resultaat is dat we niet wettig en overtuigend kunnen aantonen dat een natuurlijk persoon bewust verantwoordelijk is voor de aangetroffen misstanden.’
Hoe verklaart u dat kennelijk niemand bij ING verantwoordelijk was?
‘Dat heeft ook te maken met de manier van organiseren bij ING van het anti-witwasbeleid. De bank heeft de naleving van de wet tegen witwassen en terrorismefinanciering ondergebracht bij verschillende afdelingen. Die communiceerden niet met elkaar. De signalen van beneden dat het niet goed zat bij de bank arriveerden niet boven. ING-medewerkers zagen maar een deel en niet het geheel. Daardoor kun je niet zeggen dat er bewust niet is geacteerd door een individueel persoon.’
Is het bij ING erger dan bij andere banken?
‘De falende compliance bij ING was ernstig en structureel. Ook de zeer lange duur ervan is echt ernstig. Maar ik kan niet een vergelijking maken met andere banken. Het is wel bijzonder dat een bank schuldwitwassen erkent.’
Heeft het OM deze megaschikking afgekaart met Amerikaanse autoriteiten, zoals beurswaakhond SEC die ING ook in het vizier had?
‘Dit is een transactie van het Nederlandse Openbaar Ministerie. De misstanden zijn aangetroffen bij ING Nederland. Er is wel contact geweest met de SEC, maar of met deze transactie ING ook klaar is met de SEC kunnen wij niet zeggen. Dat is niet onze beslissing.’
Een recordschikking. Neemt het OM een voorbeeld aan de Amerikaanse praktijk met grote schikkingsbedragen?
‘We laten ons internationaal inspireren, ook door de Amerikaanse praktijk. Maar het is maatwerk. In dit geval was een omzetgerelateerde boete op zijn plaats.’
Bevat deze schikking nieuwe elementen?
‘Het publiceren van de transactieovereenkomst is nieuw. Daarmee geven we verder gehoor aan de roep om meer transparantie rond schikkingen.’
Zijn de betreffende vier witwaszaken hiermee klaar?
‘Voor ING zelf wel. Maar behalve de vier onderzochte casussen heeft de Fiod tientallen andere zaken en signalen binnengekregen over ING-klanten. Het onderzoek naar die nieuwe zaken gaat gewoon door. Afgesproken is dat ING daaraan meewerkt.’
ING-ceo Ralph Hamers en zijn medebestuurders zien dit jaar af van hun bonus. Is dat onderdeel van de schikkingsvoorwaarden die ING met het OM heeft afgesproken?
‘Het OM heeft hier dinsdagochtend voor het eerst kennis van genomen uit de pers. De bonussen laten we aan ING zelf.’
Bron: Financieel Dagblad
Ik ben altijd gewend dat het principe: ‘the buck stops at the top’ geldig is. Wanneer de organisatie zo’n puinhoop is dat controle en communicatie niet bestaan dan zijn de leidinggevenden van die afdelingen en hun bazen (tot aan de top) daarvoor verantwoordelijk. Daar hoef je geen hogere wiskunde voor te hebben gestudeerd.
Om dan maar te zeggen: ‘we hebben geen smoking gun’ gevonden oftewel niemand heeft opdracht gegeven tot malversaties is te gemakkelijk. Juist het ontbreken van een goede structuur om witwassen op te sporen is er de reden van dat witwassen kon gebeuren. Degene die verantwoordelijk was voor het opsporen van het witwassen (ook al zijn dat verschillene afdelingen) zijn ook hier dus verantwoordelijk.
Het OM maakt zich er hier wel heel gemakkelijk van af. Of ontbreekt het in Nederland aan de juiste wetgeving om de verantwoordelijken aan te pakken ?
De gehele toenmalige RvB en RvC is verantwoordelijk. Zij hebben de structuur van het bedrijf zodanig opgezet. Want er moeten megawinsten gemaakt worden om de geldwolfen van activistische aandeelhoeders tevreden te stellen en te houden. Dus je zou ook kunnen zeggen dat deze etters hoofdverantwoordelijk zijn.
Door de kwartaal winsten die ING nu maakt is deze boete maar een peuleschil en ingecalculeerd.
Het standaard excuus van alle topmensen is: Ik herken/wij herkennen mij/ons niet in de geschetste situatie.
Voor justite is dit ook voordelig, want nu hebben ze wat meer speelruimte in het personeel om andere zaken aan te pakken en kan de boete na aftrek van gemaakte kosten bijgeschreven worden in de begroting om evt tekorten op te vullen.