©2017 Renée van Aller en John de Vries
Taal is macht. Dat betekent ook dat waarheid kan worden aangepast aan de politieke gewenste werkelijkheid. Wij jengelen al heel lang om inzicht in de overheidsfinanciën van de CBA. De laatste jaren was daar nauwelijks informatie over. Op 18 april 2017 publiceerde de CBA een weergave van de overheidsfinanciën. Statistical tables, Government sector, fourth quarter 2016. Opvallend was dat daarin meer gegevens ontbreken, dan erin stonden.
Dat lijkt ons een ongunstig voorteken.
Geld stinkt niet of toch wel?
Tabel 7.1 geeft de financiële administratie van de overheid weer. Gezien de vermelde voetnoten is onduidelijk wat de werkelijke cijfers zijn. Voetnoot 7 is brandnieuw en vermeldt fouten en onvermelde gegevens. Welke dat zijn is onbekend. Voetnoot 8 geeft aan dat er nog steeds een conflict is tussen de APFA en de regering. Waar dat conflict over gaat, is onbekend. Tabel 7.2 geeft de overheidsinkomsten aan. Of die reëel zijn aangegeven, is onbekend. De inkomsten lopen terug. Zoveel is wel duidelijk. Tabel 7.4 geeft de overheidsschuld weer. De totale schuld is Afl. 4.119,- (4 miljard, 119 miljoen florijnen of Afl. 4.119.00.000.000). Exclusief wat niet is vermeld. Langlopende en kortlopende binnenlandse schulden en buitenlandse schulden moeten apart worden opgeteld en samen is dat de totale schuld. De schuld aan het APFA, de SVB, private leningen en niet betaalde rekeningen groeien voorspoedig, evenals obligatieleningen. De post te betalen rente ontbreekt.
De toelichting maakt alles nog onduidelijker. Kennelijk zijn de cijfers aangepast, maar hoe en waarom wordt niet uitgelegd. De schuld aan het APFA en het SVB fonds loopt weer op, maar recente cijfers ontbreken. Waarschijnlijk worden nog steeds de ingehouden premies niet afgedragen aan het APFA en het SVB fonds. De toelichting zegt dat in 2004 de schuld aan het APFA werd opgeschoond door een schuldomzetting in een 12 jarige obligatie, een afbetalingsregeling en verrekening met belastingaanspraken. Bijzonder vaag, de voortgang van die afspraken ontbreekt. Waarschijnlijk wordt het APFA gedwongen te lenen aan het Land, ten koste van de ambtenaren. Dat gebeurt al decennia. Niets over operationeel tekort SVB sinds 2014. Waarom niet? Idem GDP per capita. Inflatie niets sinds 2006. Toename productiviteit al jaren niet. Bevolkingtoename sinds 2013 niets. Werkloosheid sinds 2013 niets. Waar een vraagteken is vermeld in de bijgewerkte tabellen zijn de gegevens onbekend of nog niet duidelijk. Vetgedrukte informatie is uit de laatste CBA publicatie t/m september 2016. Onderstreept betekent nieuwe gegevens uit de CBA publicatie (18th of April 2017).
Gewillige prooi
Bas Heijne zegt in het NRC van 22 april 2017 dat wij een prooi zijn van onze verslaving. Wij zijn verleid door de feestelijk verpakte waarheid van de regering, die meldt dat alles goed gaat. Als het mis gaat is het de schuld van Nederland, die Aruba niet goedkoop wil lenen. “Wij denken dat we spelen maar we worden bespeeld.” Onze maatschappij is gericht op verleiding, we worden gemanipuleerd. Ulko Jonker zegt het treffend in het FD van 22 april 2017.
“Tijdens de verkiezingscampagne zijn de (politieke) tegenstellingen met oorverdovend mediageschut uitvergroot. Daarna volgt het subtiele tactische spel, waarin de nieuwe verhoudingen moeten worden getest op hun kleefkracht.” Dat is in Nederland zo, dat geldt niet voor de rest van het Koninkrijk als een van de bestaande partijen de absolute meerderheid krijgt. Een computermodel kan aangeven of een coalitie kans van slagen heeft. Maar politiek is niet rationeel, dus het computermodel kan ongelijk krijgen als irrationele gevoelens niet kunnen worden verdisconteerd in het voorspellende model.
Luchtspiegeling
Uiteindelijk kan nog een hologram van Abraham Mendez Chumaceiro (1841-1902), Betico Croes (1938-1986), Shon A. Eman (1916-1967) of Wancho Irausquin (1904-1962) de kiezers overtuigen van het grote gelijk van de eigen partij. Wel vanuit het hiernamaals, maar dat zou een enorm effect kunnen hebben. Over toepassing van het hologram schreef Arjen van Veelen onder de titel: gehypnotiseerd door een spook in spijkerbroek in het NRC van 21 april 2017. “De show als opium. Wie het meest ‘in touch’ is met de toestand van het land, welke analyse klopt — ach. Het gaat om de beste hallucinatie, waardoor je die toestand juist vergeet. De mens wil bedrogen worden, dat is niet nieuw, maar in de politiek, zo openlijk, zo willens en wetens? Want naar een hologram kijk je omdat je gefopt wilt worden. Heel even geloven dat Betico, Wancho, Shon A, Chumaceiro voor je staat.
“Een blauwe flits, een dramatisch deuntje, een vingerknip. En hij daalde neer uit de hemel: de extreem-linkse presidentskandidaat Jean-Luc Mélenchon, de Franse Bernie Sanders. Dinsdag sprak hij als hologram op zeven plaatsen tegelijk een kleine menigte toe. Zoals hij al eerder verscheen in Parijs. Zijn geestverschijning droeg een spijkerbroek en een communistisch jasje en ageerde tegen de ‘maîtres de la terre’, de elite. En de aanhangers juichten voor een luchtspiegeling. Prima om ons te laten bedwelmen door een hightech-hallucinatie. De hologram-politicus zegt: ik ben de beste show, ik ben de beste magiër. De werkelijkheid is irrelevant, zoals je in de bioscoop bij een goede film ook niet aan de toestand buiten op straat denkt. Ongekende mogelijkheden!” We hebben de tabel die we sinds jaren bijhouden bijgewerkt. U kunt dan zelf zien hoeveel informatie ontbreekt. Of dat gunstig is of niet hangt van uw mening af. Renée van Aller&John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Vanuit hun kennis en ervaring, toetsen ze de theorie in de praktijk. Renée werkte als jurist lange tijd voor de Universiteit van Aruba en de Arubaanse overheid. John J.P. de Vries was jarenlang werkzaam als jurist bij de overheid en voormalig hoofd van de Arubaanse veiligheidsdienst. Zij presenteren een analytisch en onderbouwd oordeel op actualiteiten. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.
Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2017
2017 04 18 – CBA Aruba Cijfers by Black Lion on Scribd
Tabel 1: Stand van zaken overheidsfinanciën CBA, 4th quarter 2015, updated Economic Forecast Monitor April 18, 2017
| Jaar | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
| Inkomsten overheid | 705.7 | 746,1 | 735.7 | 754.7 | 989,0 | 836.1 | 909.1 | 985.2 | 1034.0 | 1365.1 | 1110.2 | 1185.9 | 980.8 | 1020.7 | 1142.9 | 1117.9 | 1211.5 | 1220.3 |
| Uitgaven overheid | 703.1 | 724.5 | 764.1 | 866.0 | 919.7 | 1180.4 | 1034.0 | 1097.6 | 1084.2 | 1290.5 | 1230.5 | 1339.0 | 1284.3 | 1440.0 | 1438.2 | 1490.4 | 1373.2 | 1021.5 |
| Begrotingstekort | -34,8 | +5,4 | -28,0 | -72,9 | 172,4* | -353,6 | -125,6 | -119,5 | -71.4 | +51,41 | -163,1 | -188.6 | -325,2 | -443.3 | -332.8 | -405.8 | -184.6 | -178.3 |
| Betalingsachterstand | 86.0 | 147.0 | 297.2 | 302.7 | 302.5 | 186.4 | 235.6 | 159.4 | 196.4 | 64.4 | 63.8 | 60,1 | 97,1 | 69.8 | 68.8 | 108.2 | 84.7 | 89.9 |
| GDP | 3084 | 3353 | 3437 | 3475 | 3618 | 3989 | 4172 | 4340 | 4681 | 4914 | 4473 | 4279 | 4566 | 4555 | 4620.5 | 4742.5 | 4835.5 | 4922.3? |
| Reële groei GDP in % | 1.4 | 7.6 | -3 | -3.3 | 2 | 7.9 | 1.2 | 1.1 | 2 | 0.2 | -11,3 | -3,4 | 3,5 | -1,4 | 4,2 | 0,8 | 0,1? | 1,1(6,7)? |
| Begrotingstekort in % van de GDP | 1.1% | surplus | 0,8% | 2,1% | surplus | 8,9% | 3% | 2,8% | 1.5% | surplus[1] | 3,6% | 4,4% | 7,1% | 9,8% | 7% | 8,6% | 3.8% | ? |
| Totale schuld overheid | 2111.6 | 1294.9 | 1504.7 | 1653.3 | 1494.6 | 1717.1 | 1904.9 | 2012.3 | 2135.60 | 2051.4 | 2230.1 | 2400.7 | 2802.1 | 3067.8 | 3419.6 | 3884.6 | 3974.1 | 4119.0 |
| Totale overheidsschuld in % van de GDP | 39,3% | 38,6% | 43,8% | 47.6% | 41.3% | 43% | 45.7% | 46.4% | 45,7% | 41.7% | 49.8 % | 56% | 61,4% | 67,2% | 73,9% | 81,4% | 82,2% | 87.3% |
| Binnenlandse schuld | 497.8 | 550.7 | 709.7 | 733.3 | 744.9 | 823.8 | 971.2 | 1025.2 | 1111.4 | 992.4 | 1153.5 | 1281.4 | 1644.4 | 1619.6 | 1783.4 | 2003.2 | 1905.3 | 1880.7 |
| Buitenlandse schuld | 713.7 | 744.2 | 795.1 | 920.0 | 749.8 | 893.3 | 933.7 | 987.0 | 1024.2 | 1058.9 | 1076.5 | 1119.3 | 1157.7 | 1448.2 | 1636.1 | 1881.4 | 2068.7 | 2238.2 |
| Totale schuld aan APFA | 150,2 | 189.7 | 254.9 | 286.2 | 298.1 | 293.4 | 308.8 | 305 | 313.4 | 227 | 222.1 | 221,9 | 256,8 | 218.4 | 217.2 | 245.6 | 226.2 | 238.9 |
| Schuld aan SVB | 72,2 | 94.9 | 99.4 | 96.4 | 90.2 | 95.2 | 95.2 | 95.2 | 97,3 | 97,0 | 99,3 | 101,7 | 104,2 | 106,8 | 109,5 | 112.1 | 51.6 | 51.6 |
| Operationeel tekort SVB[2] | -41.6 | -35.9 | -43.5[3] | -51,0 | 45,0 | |||||||||||||
| GDP per capita in Afl. | 34.395 | 37.014 | 37.464 | 37.645 | 38.851 | 41.924 | 42.736 | 43.657 | 46.744 | 48.697 | 44.025 | 42.009 | 44.396 | 43.359 | 43.509 | 44.214 | ? | ? |
| Inflatie | 3.7 | 3.5 | 2.5 | 4.2 | 2.3 | 2.8 | 3.8 | 2.5 | 5.4% | 9 | -2.1 | 2.1 | 4.4% | 0,6% | -1,5% | |||
| Toename productiviteit | – 0,7 | – 2,3 | – 0.9 | – 0.2 | – 0.1 | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a | ||||||||
| Werkloosheid in % | 10,6%[4] | 8.9%[5] | 9,6[6]% | 7,6% | ||||||||||||||
| Bevolking (mid year popu-lation) | 89.659 | 91.040 | 91.837 | 92.074 | 93.129 | 95.138 | 97.635 | 99.405 | 100.149 | 100.917 | 101.604 | 101.860 | 102.796 | 104.574 | 106.390 | 107.840 | ? | ? |
| Bevolking per km2 | 501 | 506 | 510 | 512 | 517 | 529 | 542 | 552 | 556 | 561 | 565 | 566 | 571 | 581 | 591 | 599 |
Toelichting op tabel 1
Tabel 1 geeft de aanpassingen weer van de schuldpositie van het Land met terugwerkende kracht vanaf 1999.
Zoals in elk rapport van de Centrale Bank van Aruba werden ook deze keer weer met terugwerkende kracht enkele cijfers gewijzigd zonder enige opgaaf van redenen.
*). Het begrotingsoverschot in dit jaar is een cosmetische aanpassing en is het gevolg van het bijstellen door de CBA van een “grant” in de vorm van een gedeeltelijke kwijtschelding door SACE, Italië van de schulden ontstaan door de hotelgarantieproblematiek.
Tabel 2 Jaarlijkse stijging totale schuld Land en loonkosten[7] Land, CBA, Annual Statistical Digest April, 2015
| Totale schuld
Land Aruba |
Absolute toename schuld | Jaarlijkse stijging in %vergeleken met jaar daarvoor | Stijging in %, 1993=100 | Stijging in % 2001=100 | Stijging in %
2009=100 |
Regering | Totale schuld in % van het GDP | Begrotings- tekort in % van het GDP | Loon-
Kosten overheid |
Jaarlijkse
Stijging in % loon kosten |
Stijging 1995 is 100 | Stijging
2001 is 100 |
Stijging
2009 is 100 |
|
| 1986 | AVP-coalitie | |||||||||||||
| 1987 | AVP-coalitie | |||||||||||||
| 1988 | AVP-coalitie | |||||||||||||
| 1989 | 617 | AVP-coalitie | 49,6% | |||||||||||
| 1990 | 690 | +73 | +11,8% | MEP-coalitie | 50,4% | |||||||||
| 1991 | 726 | +36 | +5,2% | MEP-coalitie | 46,5% | |||||||||
| 1992 | 1021,3 | +295,3 | +40,7% | MEP-coalitie | 59,5% | |||||||||
| 1993 | 1077.8 | +56,5 | +5,5% | 100 | MEP-coalitie | 55,9% | ||||||||
| 1994 | 1168.8 | +91 | + 8,4% | 108.4 | MEP-coalitie/ AVP-coalitie | 52,4% | ||||||||
| 1995 | 1302.3 | +133,5 | + 11,4% | 120.8 | AVP- coalitie | 55,1% | 0,8% | 183.5 | 100 | |||||
| 1996 | 1352.8 | +50,5 | + 3,9% | 125.5 | AVP- coalitie | 54,8% | 2,3% | 186.4 | 1,6% | 101,6 | ||||
| 1997 | 1400.4 | +47,6 | + 3,5% | 129.9 | AVP- coalitie | 51,1% | 2,1% | 212.1 | 13.8% | 115,6 | ||||
| 1998 | 1223.2 | -177.2 | – 12,7% | 113.5 | AVP- coalitie | 41,1% | 1% | 213.1 | 0,5% | 116,1 | ||||
| 1999 | 1212.5 | -11,5 | – 0,9% | 112.5 | AVP- coalitie | 39,3% | 1,1% | 222.3 | 4,3% | 121,1 | ||||
| 2000 | 1294.9 | +82.4 | + 6,8% | 120.1 | AVP- coalitie | 38,6% | Surplus | 246.3 | 10,8% | 134.2 | ||||
| 2001 | 1504.7 | +209,8 | + 16.2% | 139.6 | 100 | AVP-coalitie/MEP | 43,8% | 0,8% | 255.2 | 3,6% | 139,1 | 100 | ||
| 2002 | 1653.3 | +148,6 | + 9.9% | 153.4 | 109.9 | MEP | 47,6% | 2,1% | 261.7 | 2,6% | 142,6 | 102,5 | ||
| 2003 | 1494.6 | -158,7 | – 9.6% | 138.7 | 99.3 | MEP | 41,3% | Surplus | 265.6 | 1,5% | 144,7 | 104,1 | ||
| 2004 | 1717.1 | +222.5 | + 14,9% | 159.3 | 114.1 | MEP | 43% | 8,9% | 286.2 | 7,8% | 156 | 112,2 | ||
| 2005 | 1904.9 | +187,8 | + 10.9% | 176.7 | 126.6 | MEP | 45,7% | 3% | 304.7 | 6,5% | 166 | 119,4 | ||
| 2006 | 2012.3 | +107,4 | + 5.6% | 186.7 | 133.7 | MEP | 46,4% | 2,8% | 309.2 | 1,5% | 168,5 | 121,2 | ||
| 2007 | 2135.6 | +123,3 | + 6.1% | 198.1 | 142.9 | MEP | 45,7% | 1,5% | 300.9 | -2,7% | 164 | 117,9 | ||
| 2008 | 2051.4 | -84.2 | – 3,9% | 190.3 | 136.3 | MEP | 41,7% | Surplus | 304.5 | 1,2% | 165,9 | 119,3 | ||
| 2009 | 2230.1 | +178.7 | +9,2% | 206.9 | 148.2 | 100 | MEP/AVP | 49,8% | 3,6% | 315.0 | 3,5% | 171,7 | 123.4 | 100 |
| 2010 | 2400.7 | +170.6 | + 7,7% | 221,7 | 159,5 | 107,6 | AVP | 56% | 4,4% | 334.7 | 6,3% | 182,4 | 131.2 | 106,3 |
| 2011 | 2802.1 | +401.4 | 16,7% | 260 | 186.2 | 125,6 | AVP | 61,2% | 7,1% | 356.0 | 6,4% | 194 | 139.5 | 113 |
| 2012 | 3067.8 | +265.7 | +9,5% | 284,6 | 203,9 | 137,6 | AVP | 67,2% | 9,8% | 381,1 | 7,1% | 207,7 | 149.3 | 121 |
| 2013 | 3419.6 | +351.8 | +11,5% | 317.3 | 227.3 | 153.3 | AVP | 73,9% | 7,2% | 387.6 | 1,7% | .2211 | 151.9 | 123 |
| 2014 | 3884.6 | +465 | +13,6% | 360.4 | 258.2 | 174.2 | AVP | 81,4% | 8,5% | 393.4 | 1.5% | 214.4 | 154.2 | 124.9 |
| 2015 | 3974.1 | +89.5 | +2,3 | 368.7 | 264.1 | 178.2 | AVP | 82.2% | 3.8% | 393.9 | 0.1 | 214.7 | 154.3 | 125 |
| 2016 | ? | ? | ? | ? | ? | ? | AVP/? | 386.5 | -1.9% | 210.6 | 151.4 | 122.7 |
[1]. Grant door gelden Planthotel nv geeft dit vertekend beeld.
[2]. Cijfers ontleend aan CBS Aruba, Census 2010 paper, Ageing on Aruba.
[3]. De tekorten voor 2013 en 2014 zijn respectievelijk -51.0 en 45.0 waarbij het IMF opmerkt dat de reserves van de SVB in 2014 opgedroogd zullen zijn.
[4]. Zie Statistical Yearbook 2011 CBS Aruba.
[5]. Zie Forecast monitor CBA 4 december 2012.
[6]. IMF rapport Aruba, 25 april 2013.
[7]. Lonen zonder werkgeversbijdrage en loonsubsidies, voor die kosten zie Annual Statistical Digest 2014.