Column Renée van Aller en John de Vries
De tweedeling in de maatschappij neemt angstwekkende vormen aan volgens de Franse econoom Piketty, het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Piketty meent dat het hedendaagse kapitalisme gebukt gaat onder een steeds rijker wordende minderheid en een gestaag verarmende meerderheid, omdat het rendement op kapitaal hoger is dan economische groei door arbeid. Als je kapitaal hebt wordt je slapend rijk, als je tenminste weet hoe je moet beleggen of er een betrouwbare deskundige voor kunt inhuren. Hoogopgeleiden en laagopgeleiden gaan niet met elkaar om. ‘Het NRC-Handelsblad van 30 oktober 2014 zegt dat in de VS deze gescheiden groepen eigen media hebben, die hun wereldbeeld bevestigen. In Nederland lezen laagopgeleiden die Europa en de globalisering afwijzen, vooral De Telegraaf of het AD. Ze kijken naar commerciële omroepen. De andere groep leest het NRC Handelsblad, de Volkskrant en kijkt naar Nieuwsuur. Maar ze hebben nog steeds, anders dan in de VS, één gemeenschappelijke ‘nieuwsarena’: het NOS Journaal. Uit beide groepen kijkt zo’n 80 procent. Hoogopgeleiden zien migratie als een verrijking, laagopgeleiden zien het als een gevaar. Hoger opgeleiden leven langer en zijn gezonder, ze verdienen meer en zijn minder vaak werkloos.’ In Nederland is het aantal hoger opgeleiden – vooral HBO – nu 30% tegen 1% in de jaren zestig. In de rest van het Koninkrijk zijn minder hogeropgeleiden. Daar dreigt het gevaar dat vermogende buitenlanders een (tweede) huis kopen, waardoor de grond- en huizenprijzen stijgen en de mogelijkheden voor de lokale bevolking verminderen (bijvoorbeeld Bonaire).
Interessant is ook het artikel van Frans van Kalshoven in de Volkskrant van 8 november 2014 over ongelijkheid in de maatschappij. Hij noemt drie soorten ongelijkheid: startblokongelijkheid, inkomensongelijkheid en vermogensongelijkheid en ze hangen met elkaar samen. De genen en inkomenspositie van de ouders hebben invloed op de vaardigheden van de kinderen en zijn zeer bepalend voor de start van een kind. Naast cognitieve vaardigheden zijn ook wilskracht, nieuwsgierigheid en ordelijkheid van groot belang. Soms biedt het toeval bijzondere kansen. Worden die herkend? Ongelijkheid wordt ook beïnvloed door partnerkeuze. Een hoger inkomen geeft de mogelijkheid om gemakkelijker te sparen. Daardoor verandert de vermogenspositie. Welvarende ouders geven hun welstand bij overlijden door aan hun kinderen. Misschien moet meer energie worden gestoken in het verminderen van startersongelijkheid? Een kind moet het immers doen met de opvoeders die het lot hem toebedeelt.
Dreigt er in het Koninkrijk een reëel gevaar voor verdere segregatie en polarisatie van de maatschappij, die tot sociale onrust kant leiden? Door snel oprukkende digitalisering en robotisering zal minder werk voorhanden zijn, vooral voor lager opgeleiden. Die ontwikkelingen kunnen tot sociale uitsluiting leiden. Overheden hebben daar nog geen antwoord op. Later dit jaar verschijnt de SCP-publicatie Verschil in Nederland, waarin ook allochtone Nederlanders aan het woord komen.
Creatief besturen
De Caribische eilanden lopen het gevaar van bestuurlijke overname door riskante elementen en hun medestanders met potentiële desastreuze gevolgen. In Nederland is vooral het afbreken van de zorgvoorzieningen voor ouderen en gehandicapten een groot gevaar. Vergaande polarisatie doet zich nog niet voor tussen groepen op grond van opleiding, maar wel op bestuurlijk niveau in het Koninkrijk. Waar komt die ontwikkeling opeens vandaan? Komen verborgen belangen in Caribisch Nederland in het gedrang? Of is er sprake van een ontwikkeling dat we alleen onszelf de wet willen voorschrijven en niemand ons iets mag zeggen? Het pijnlijke bestuurlijke hiërarchisch onderscheid tussen hoog en laag schuurt met het egalitaire politieke ethos van de eilanden, als de gewenste politieke gelijkheid wordt ondermijnd. Zijn wij met elkaar zo dom of worden we (on)bewust gebruikt door onze bestuurders? Dan kunnen we alleen als bevolking wat ondernemen. Die ontwikkelingen zijn nog onzichtbaar. In de tussentijd kan wel opnieuw een belastingparadijs worden gecreëerd. Dat brengt tenminste geld in het laatje. Met hulp van PwC en de Nederlandse en Luxemburgse belastingdiensten gaat dat voortreffelijk. Een uitgekiende taxruling is prima voor iedereen. Helaas zijn die constructies nu uitgelekt (luxleaks). Leg een paar multinationals in de watten en u loopt binnen. De Nederlandse Algemene Rekenkamer bracht op 6 november 2014 een leerzaam rapport uit over belastingontwijking. Belastingontwijking voor grote vermogens loont opzienbarend, dames en heren, ook in Nederland. De Staat wijst ons de weg. Dus optimaal profiteren van het verstoppen van andermans geld in onze belastingparadijzen. Sheila Sitalsing beschrijft het fascinerend in de Volkskrant van 7 november 2014.
“Double Irish Dutch, tax rulings, het mag allemaal, er is niks illegaals aan zolang er in internationaal verband geen overeenstemming is over de onwenselijkheid van belastingontwijking. Of je alles moet willen wat mag, is een kwestie van beschaving.”
Als het om geld gaat is er geen moraal en beschaving lijkt de Nederlandse staat te menen. Alle vernuftige constructies worden uitgebreid uitgelegd in het NRC-Handelsblad van 7 november 2014. Wij en onze kinderen gaan dus allemaal naar het VWO, als de Arubaanse regering de gestelde eisen aan het onderwijs tenminste eindelijk wil honoreren. Meer aandacht voor vloeiend spreken en begrijpen van andere talen is dringend noodzakelijk, evenals meer investeringen in het onderwijs. Ook betrokkenheid van de ouders is daarbij essentieel. De ouders zijn immers verantwoordelijk voor de starterspositie van hun kinderen. Daarvoor is een eersteklas en veelzijdige opleiding onontbeerlijk. Dan kunnen onze kinderen allemaal belastingrecht studeren en zich bekwamen in datamining en digitalisering! Daar ligt een gouden toekomst voor het hele Koninkrijk verpakt in een flinterdun klatergouden laagje beschaving, want het oog wil ook wat. PwC heeft al een tweedaagse training gegeven in fiscale structuren in Curaçao berichtte het AD op 8 november 2014. Een vooruitziende blik, men moet het ijzer smeden als het heet is, vooral in het Koninkrijk.
©2014 Renée van Aller en John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Op alle artikelen ligt het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.
Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2014