28 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

Amigoe Commentaar: Reforma: verbetering of verslechtering?

HomeMediaAmigoe Commentaar: Reforma: verbetering of verslechtering?
Volgens Team Reforma geeft de hervorming continuïteit en stabiliteit voor een periode van vier jaar. FOTO JEU OLIMPIO
Volgens Team Reforma geeft de hervorming continuïteit en stabiliteit voor een periode van vier jaar. FOTO JEU OLIMPIO

Nu we merken dat bijna nergens in de wereld de democratie goed functioneert, is het mooi dat ook bij ons wordt nagedacht hoe onze democratische bestuursstructuur te verbeteren.

 

De beweging Reforma doet concrete voorstellen.

Uiteraard baseert Reforma zich op een probleemanalyse: mankementen zoals zetelroof, instabiele regeringen en het weinig democratische instituut van de gouverneur. Serieuze verbeteringsvoorstellen dienen op een juiste probleemanalyse te zijn gebaseerd.

De internationale discussie hierover is al jaren volop aan de gang. Drie factoren spelen een hoofdrol.

1. De houding van de individuele burger tegenover het openbaar bestuur. Wordt die houding gekenmerkt door lijdzaamheid en onderdanigheid, dan zal een democratisch gekozen bestuur moeizaam functioneren. Neemt de burger een houding aan van ‘dit bestuur staat in mijn dienst en behoort aan mij verantwoording af te leggen’, dan is er veel gewonnen.

Bijna alle serieuze denkers over democratie hebben op het belang hiervan gewezen. Door burgers bijvoorbeeld actief in beleidsontwikkeling te laten participeren, wordt democratische mondigheid gestimuleerd en een afglijden naar schijndemocratie voorkomen. Reforma gaat niet alleen volledig aan deze kwestie, de diepste oorzaak van een slecht functionerende democratie, voorbij, maar maakt ook nog eens dankbaar gebruik van deze burgerlijke lijdzaamheid.

2. Politieke cultuur. Een goede organisatiestructuur met een ongezonde cultuur functioneert nooit. Een slechte organisatiestructuur met een gezonde cultuur functioneert meestal redelijk. Dat geldt ook voor het openbaar bestuur. De Reforma-beweging beweert van machtsspelletjes, verborgen agenda’s, corruptie et cetera te balen. Ik ook.

Maar structuurverbetering zal geen soelaas bieden indien de politieke cultuur niet verbetert. Een mentaliteitsverandering, waarbij Statenleden, bestuurders en ambtenaren van hun openbare verantwoordelijkheden doordrongen zijn, is noodzakelijk. Wie om een bolo bedelt of er eentje aanbiedt, zou gewoon uitgelachen moeten worden. Kritische media spelen een cruciale rol in de gezondmaking van de politieke cultuur.

Onze politieke cultuur is ongezond. Het gevolg is gebrek aan transparantie, integriteit en betrouwbaarheid. Zorgelijk is dat de initiatiefnemers van Reforma zich de afgelopen jaren als typische vertegenwoordigers van deze ongezonde cultuur hebben gedragen. Begrijpelijkerwijs gaat Reforma dus ook aan deze kwestie voorbij. Zolang de gevolgen van deze cultuur voor het functioneren van de democratie niet onder ogen worden gezien, zal er niets veranderen.

3. De organisatiestructuur van ons politieke systeem. De Reforma-voorstellen zijn inmiddels zo’n beetje bekend. Vraag is hoe deze Reforma-structuur zal werken in worse-case scenario’s. Al sinds mensenheugenis staan er drie dingen op het spel: patstelling, machtsmisbruik en onkundigheid.

Patstellingen

Voorbeelden van patstellingen tussen president en parlement, premier en president enzovoort zijn legio. Welke dreigt bij Reforma? De burger kiest een premier van partij x, terwijl de meerderheid van de Staten lid is van partij y. De Staten stellen wetten voor waarover de premier een veto uitspreekt en omgekeerd. Dit resulteert in een patstelling en langdurige ‘impeachment’-procedures. Met verlamming als resultaat.

Machtsmisbruik

Weinig mensen zijn tegen de verleiding van macht bestand. Macht werkt meestal corrumperend en bovendien verslavend. In de Reforma-voorstellen krijgt de gekozen premier veel macht voor een periode van vier jaar. Waarna herverkiezingen kunnen volgen. De Staten kunnen de regering niet naar huis sturen. De premier benoemt zelf ministers. Wie zijn deze ministers? Geldschieters wellicht? En stel dat ze niet door de screening komen? Ontstaat er dan een patstelling of zal machtsmisbruik plaatsvinden door misleiding, intimidatie of ontslag van screeners?

Men hoeft niet over een diep inzicht in de menselijke psyche te beschikken om zich het mogelijke machtsmisbruik voor te stellen. Er is geen hogere bestuurslaag als veiligheidsmechanisme, in de visie van Reforma geen gouverneur om in het uiterste geval in te grijpen. In een democratie valt een functionerend staatshoofd niet te versmaden. Kortgeleden hebben we kunnen zien wat een standvastige gouverneur in een tijd van ernstige crisis vermag. De wijze waarop Reforma bestuurlijke stabiliteit en daadkracht denkt te versterken, heeft een hoge prijs: verzwakking van democratische controle.

Onkundigheid

Onze met wantrouwen behepte cultuur geeft voorrang aan vertrouwen boven kundigheid. Vormen van patronage zijn schering en inslag. Vakkundige ambtenaren schamen zich diep en vertrekken of houden hun mond. Biedt Reforma soelaas? Ik vrees van niet. Het feit dat de Staten in de visie van Reforma weinig anders kunnen dan met lede ogen toezien hoe een minister er een puinhoop van maakt, is een teken aan de wand.

Logisch doorredenerend is voor Reforma het parlement lastig of overbodig. Hooguit nuttig om de schijn van democratie op te houden. Trouwens, welke zichzelf respecterende democratisch-gezonde burger wil zonder persoonlijk mandaat lid zijn van een vleugellam parlement? Worden de Reforma-ideeën gerealiseerd, dan blijft er voor de Staten een marginale rol over.

Conclusie: Reforma biedt mijns inziens geen uitzicht op verbetering, eerder op verslechtering van de democratie. Dat koninkrijk en staatshoofd geen enkele rol in deze visie spelen, geeft te denken. Hopelijk zijn de voorstellen gedaan met de intentie de discussie over verbetering van democratie te stimuleren. Het met dure campagnes bedelen om handtekeningen als steunbetuiging staat wel haaks op die intentie.

Bron:  Amigoe

Door: Brede Kristensen

Dr. Brede Kristensen is socioloog en politicoloog met een jarenlange ervaring in Oost-Europa en het Caribisch gebied met bestuurlijke vernieuwing en integriteit. Hij schreef onder meer ‘Een kwestie van grenzen, over integriteit in openbaar bestuur’.

 

Advertentie

back home

Dit artikel is geplaatst in

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties