door Judith Ramautar

WILLEMSTAD — Een van de grootste erkenningen die Gilbert ‘Gibi’ Doran kreeg was in 2010, toen de Ritmo Kombiná door de toenmalige gedeputeerde van Cultuur, René Rosalia, werd uitgeroepen tot één van de officiële muziekstromen van Curaçao.

Een hele week gewijd aan de Ritmo Kombiná volgde. Op korte termijn hoopt Doran ook een boekje uit te brengen over de geschiedenis van het door hem uitgevonden genre.

De motor achter deze proclamatie was ondernemer Julius Koko. Doran was toen al meer dan 30 jaar actief in de lokale muziekwereld en eigenlijk had hij die bevestiging niet eens meer nodig. De muziekstroom die hij begin jaren negentig ontwikkelde, was en is niet meer weg te denken uit de Antilliaanse muziekwereld en is doorgedrongen tot in de botten van de liefhebber, zo vertelde Doran afgelopen donderdag, tijdens de vijfde en voorlopig laatste Culturele Agenda bij de University of Curaçao.

Eerder waren jazz, tambu, salsa en tumba aan de beurt geweest en in dat rijtje mocht de Ritmo Kombiná niet ontbreken. Inmiddels is de universiteit bezig met een behoeftepeiling voor een muziekopleiding, waar zowel muzikanten als docenten opgeleid kunnen worden. Verschillende grote namen hebben al aangegeven interesse te hebben om te doceren, zoals Harrie Moen, Randall Corsen en Eric Calmes. De opleiding zou dan samenwerken met conservatoria in Nederland, Suriname, Cuba en Colombia, zo lichtte rector magnificus Francis de Lannoy een ander tipje van de sluier op.

Ontstaan

Ritmo Kombiná, ook wel Ritmo di Reino genoemd, heeft zich naast de Salsa Antiano een plek verworven binnen de populaire Antilliaanse muziek. Maar hoe is het eigenlijk ontstaan?

Gibi Doran (1964) is inmiddels een muziekicoon en werd op zijn 19e de jongste Tumba-koning in de geschiedenis, met het nummer ‘Habri Sera’. Vijf keer werd hij gekozen tot zanger van het jaar en inmiddels is hij al 22 jaar de strenge bandleider van Gio Fuertissimo. Twee keer won hij de titel ‘beste componist van het Tumbafestival’, met onder andere Mucha di Otrobanda uit 2001, gezongen door winnares Izaline Calister. ‘Revolushon di Ritmo di Reino’ was de titel van zijn lezing.

Begin jaren negentig was Doran net voor zichzelf begonnen na een eerdere carrière bij Doble R Super Special Stars. De soca en meringue domineerden op de lokale feesten en Doran wilde iets nieuws. “Er bestonden al verschillende dansbare ritmes, maar ik wilde iets wat men het hele jaar door kon dansen.” Tumba is verbonden aan carnaval, tambu aan de jaarwisseling en seú aan de oogstperiode.

Doran begon verschillende ritmes te bestuderen, zoals die van de pambiche (afgeleid van de meringue), de soca en de tumba, maar ook ritmes die kinderen leren tijdens muzieklessen, met als einddoel die allemaal te combineren in één ritme.

Weerstand

Doran is er trots op, maar zeker in het begin was er weerstand tegen dit nieuwe genre. Uti Gregorio, de rechterhand van Doran, die een conservatoriumopleiding had afgerond in Amsterdam, werd beschimpt om zijn betrokkenheid bij het nieuwe genre. “De mensen betitelden het als ‘bochincha’ (lawaai). Maar we lieten ons hier niet door weerhouden. En met doorzettingsvermogen bereikten we ons doel. Want langzamerhand begonnen steeds meer bands op Curaçao, Aruba en Bonaire de Ritmo Kombiná te spelen. We hebben het zelfs verwerkt in het einde van tumba’s, wat in het begin ook niet werd gewaardeerd, maar nu op grote schaal is overgenomen.”

Tempo’s

Doran bleef experimenteren met instrumenten en arrangementen en gaandeweg werd de Ritmo Kombiná gedetailleerder. Grofweg zijn er drie tempo’s: het langzame (ballades, met romantische teksten), het midtempo en de snelle ‘roadfires’, die bijvoorbeeld tijdens feesten en carnaval gespeeld worden.

Doran vergelijkt zijn genre wel eens met een pressure cooker, omdat het ritme zo snel wordt geabsorbeerd in het lichaam van de jongeren. Ook nieuwe bands voegen hun eigen signatuur toe aan de Ritmo Kombiná. “Je kunt altijd horen wie Tune, Cache of Dreams is. Een echte muzikant zal altijd iets van zichzelf toevoegen, waardoor zijn eigen style te horen is.”

Lifestyle

De afgelopen 25 jaar is de Ritmo Kombiná verder geëvolueerd tot wat vandaag de dag gespeeld wordt met diverse muziekinstrumenten. Een neefje van de Ritmo Kombiná is de thans populaire Kizomba, waarin de invloed van kompa en zouk is verwerkt. Het is dansbaar en niet meer weg te denken bij Antilliaanse feesten. Ritmo Kombiná is een lifestyle geworden, zegt zowel Doran als zijn jongere zoon Dibo, een van de gangmakers van de band. “Wie langs een zaal loopt waar Ritmo Kombiná gespeeld wordt, krijgt automatisch een happy face.”

Gibi Doran

Bron: Amigoe