door Jomaira v/d Meulen-Angela

WILLEMSTAD — Een delegatie van het Europese Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT) was vorig jaar mei op Curaçao voor onderzoeken bij de detentiefaciliteiten.

Uit het rapport van de commissie blijkt dat politiegeweld op onder andere Curaçao, en de materiële omstandigheden bij zowel de politiebureaus als de gevangenis Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou (SDKK) aangepakt dienen te worden.

Zoals de naam al aangeeft, is de taak van deze commissie het voorkomen van marteling en in het kader hiervan inspecties uitvoeren bij detentiefaciliteiten wereldwijd.

De delegatie vergaderde in mei vorig jaar met minister van Justitie Nelson Navarro (Pais) over de resultaten van het onderzoek hier en de commissie heeft tevens de aanbevelingen aan hem bekendgemaakt. Het rapport werd vanochtend door de commissie integraal publiekelijk gemaakt.

De delegatie bezocht in die periode ook Bonaire, Aruba en St. Maarten en geeft aan zeer goede samenwerking te hebben gekregen van de bevoegde autoriteiten tijdens hun bezoek aan het Caribisch gebied.

“Echter, er wordt ook vereist dat er doorslaggevende maatregelen worden genomen om de situatie te verhelpen, gebaseerd op de aanbevelingen van de CPT. Uit het onderzoek blijkt dat, alhoewel geconstateerd is dat er op diverse gebieden enige vooruitgang is geboekt, voortdurende inspanningen hard nodig zijn om de volledige uitvoering van alle aanbevelingen te kunnen garanderen”,

aldus de commissie.

Politie

Volgens de commissie was er tijdens de onderzoekperiode vorig jaar geen sprake van politiegeweld op Bonaire, maar wel op Aruba, Curaçao en St. Maarten, waar een aantal klachten – ook door jongeren – is ingediend. De mishandeling van gearresteerden op deze eilanden bestond uit schoppen en stoten, nadat zij al geboeid waren.

De commissie benadrukt dat politieagenten er door de bevoegde autoriteiten regelmatig aan herinnerd moeten worden dat excessief geweld verboden en dus ook strafbaar is.

Verder moet de duur van voorlopige hechtenis in politiecellen, die tot tien dagen kan duren, teruggebracht worden tot de kortst mogelijke tijd, aldus de commissie. Wat Curaçao betreft moeten de gevangenisautoriteiten tevens de volledige bevoegdheid krijgen voor de verzorging van de gedetineerden die in de politiecellen van de gevangenis, namelijk Blok 1, zijn geplaatst. Die zorg hoort niet in handen te zijn van de politie.

Volgens de commissie werden veel gedetineerden in verband met politiegeweld geïnterviewd en daaruit blijkt dat de meesten van hen hun advocaten pas voor het eerst ontmoeten wanneer zij voor een rechter moeten verschijnen. De periode dat zij vanaf hun arrestatie opgesloten zijn zonder contact te hebben met een advocaat kan oplopen tot drie dagen, stelt de commissie. Dit terwijl zij het recht hebben om al vanaf hun arrestatie toegang te hebben tot een raadsman of -vrouw.

Daarom doet de commissie een dringende oproep aan de bevoegde autoriteiten om maatregelen te nemen om toegang tot een advocaat, vanaf de arrestatie en tijdens alle verhoren, te garanderen. Tevens moeten er maatregelen genomen worden om te garanderen dat alle aangehouden personen in staat zijn een derde op de hoogte te laten stellen van hun aanhouding. Zij dienen tevens feedback van de politie te krijgen wanneer een dergelijke kennisgeving is uitgevoerd. Verder waren de materiële omstandigheden bij de meeste bezochte politiebureaus slecht, aldus de CPT.

De commissie vindt dat er een einde moet komen aan het helemaal naakt opsluiten van gedetineerden omdat zij een risico vormen voor zichzelf (zelfmoord). In plaats daarvan moeten deze personen onderworpen worden aan specifieke zorg, waarvoor een zorgprotocol dient te worden opgesteld. De commissie haalde hierbij het feit aan dat twee personen ongeveer acht maanden alleen in een politiecel op Curaçao werden opgesloten.

“Men dient alternatieve oplossingen op lange termijn zien te vinden.”

Gevangenis

Ook bij de gevangenis SDKK en de gevangenissen van Aruba en St. Maarten is er sprake van mishandeling van gevangenen door het personeel, waartegen klachten zijn ingediend, benadrukt de commissie verder.

“De gevangenbewaarders moeten een duidelijke boodschap krijgen: alle vormen van mishandeling, inclusief verbaal geweld, zijn niet aanvaardbaar en zullen dienovereenkomstig worden bestraft.”

Geweld onder gevangenen blijft een ernstige bedreiging voor de veiligheid van alle gedetineerden in gevangenissen. De gevangenistop moet een strategie bedenken om dit tot een halt te roepen, door adequaat monitoren van de situatie en door risicogevallen te identificeren.

Tevens waren de materiële omstandigheden van verschillende blokken van SDKK over het algemeen zeer slecht: afbrokkelende muren, bouwvallige verblijfsruimten, lekkende leidingen en ernstige problemen in het rioleringssysteem.

“Dringende maatregelen worden aanbevolen om de omstandigheden bij de gevangenis(sen) te verbeteren.”

Bovendien moet er meer gedaan worden om te zorgen dat gevangenen, zowel mannen als vrouwen, aan doelgerichte en gevarieerde activiteiten kunnen meedoen, aldus de CPT.

Buitenwereld

Met betrekking tot het contact met de buitenwereld beveelt de CPT aan dat aan de gevangenen minimaal een bezoek van een uur per week wordt verleend, en dat niet-risicovolle gevangenen persoonlijke bezoeken mogen ontvangen. Aan gevangenen die niet vaak worden bezocht, met name vreemdelingen, moet worden toegestaan dat zij hun bezoektijden mogen opsparen, zodat zij langer bezoeken mogen ontvangen. Ook moeten zij betere toegang tot de telefoon krijgen.

Voorts is het ziekteverzuim bij de gevangenissen, behalve die van Bonaire, te hoog. Dit heeft geleid tot excessieve overuren door andere gevangenbewaarders.

“Om de betrekkingen tussen de gevangenen en het personeel te verbeteren en de motivatie onder het personeel te verhogen, moeten de redenen voor dit hoge ziekteverzuim worden aangepakt en moeten de capaciteit en de rol van de gevangenbewaarders verder worden ontwikkeld.”

Ook is er behoefte aan extra personeel, dus is het werven van personeel essentieel, staat verder in het rapport. De gevangenistop dient voorts een overeenkomst te sluiten die een minimale dienstverlening voor gevangenen regelt, in het geval van staking door het personeel.

Hiaten

De commissie heeft tevens hiaten waargenomen in de documentatie bij de administratie-afdeling van SDKK: incomplete personeelsgegevens en het ontbreken van registratie met betrekking tot incidenten, klachten, gebruik van geweld en dwang. Ten aanzien van discipline en segregatie moeten de procedurele waarborgen voor gevangenen verdacht van een disciplinaire overtreding worden versterkt, en mag eenzame opsluiting (in een cachot) als een disciplinaire straf niet meer dan veertien dagen duren.

De commissie merkt op dat de situatie van gevangenen – met name op Curaçao – die voor hun eigen bescherming gescheiden van anderen moeten worden opgesloten, verbeterd moet worden en de gevangenisdirectie in verband hiermee tevens een specifiek beleid moet opstellen.

Zorg

De gezondheidszorg in de gevangenissen op Aruba en Curaçao heeft tevens onder de financiële onzekerheid geleden, wat resulteerde in vertragingen of geen toegang tot externe specialistische zorg en laboratoriumonderzoeken. Bij de SDKK was de situatie kritischer, aangezien de kosten van het gezondheidszorgpersoneel en de apotheekrekeningen maandenlang niet werden betaald, aldus de commissie.

“De gezondheidsvoorzieningen bij de gevangenissen van Aruba, St. Maarten en Curaçao dienen herzien te worden: medische screening bij opname was over het algemeen onvoldoende, de registratie van verwondingen laat te wensen over en het medisch beroepsgeheim wordt niet volledig gerespecteerd.”

De materiële omstandigheden bij de afdeling Forensische observatie en behandeling (FOBA) bij SDKK waren wel goed en verder is er sprake van een positieve sfeer, aldus de CPT.

De commissie heeft verder bij alle vier de gevangenissen gevangenen ontmoet die tijdens de periode van onderzoek behoefte hadden aan betere geestelijke gezondheidszorg of zelfs plaatsing in een ziekenhuis. Ook dit dient aangepakt te worden, aldus de CPT.

Bron: Amigoe