Willemstad – Een administratiekantoor in Den Haag blijkt afgelopen zomer medeaandeelhouder te zijn geworden van een reusachtig olieveld in Venezuela.

,,De omstreden deal trekt internationaal de aandacht: opnieuw wordt duidelijk hoe Nederlandse belastingadviseurs de soepele wetgeving gebruiken om bezittingen van discutabele buitenlandse regimes en personen af te schermen.”

Zo begint Dennis Mijnheer zijn artikel ‘Nederlands administratiekantoor spil in omstreden Venezolaanse oliedeal’ op de website van Follow The Money (ftm.com). In het bericht ook uitvoerige aandacht voor Aruba en de Citgo-deal, de Amerikaans dochteronderneming van PdVSA, waarbij de gesloten raffinaderij te San Nicolas werd overgenomen.

Het internationale Persbureau Reuters wijdde begin november een kort nieuwsbericht aan de mega-oliedeal en wees daarbij op de Nederlandse link. ,,In Nederland bleef de transactie vooralsnog echter onder de radar”, aldus de auteur. In Spaanstalige media als El Mundo heeft de deal wél al tot ophef geleid. De reden daarvoor is het feit dat de Venezolaanse president Nicolás Maduro het olieveld op eigen houtje – tegen de grondwet in – aan de Nederlandse vennootschap heeft verkocht.

Dat zit zo, legt Mijnheer uit: volgens de grondwet moeten alle oliedeals door het parlement – op dit moment in handen van de oppositie in Venezuela – goedgekeurd worden. Eerder dit jaar zette president Maduro het parlement echter buitenspel. De transactie heeft dan ook geen goedkeuring verkregen.
John Willekes MacDonald is bestuurder van een eind augustus opgezette Nederlandse bv die de directie voert over het Venezolaanse olieveld.

De bv, Inversiones Petroleras Iberoamericanas geheten, is op haar beurt weer in handen van een in Den Haag gevestigde Stichting Administratiekantoor (StAk) met dezelfde naam. Wie de eigenaren van de StAk – en daarmee in feite van het olieveld – zijn, is vooralsnog onduidelijk: ,,Ze zijn vakkundig afgeschermd en gaan verder schuil achter bedrijven op de Britse Maagdeneilanden en Cyprus”. Het Haagse belastingadvieskantoor Broers & MacDonald speelde een cruciale faciliterende rol. MacDonald kreeg afgelopen zomer de bestuurlijke leiding over een gigantisch Venezolaans olieveld aan de Orinoco-rivier. ,,Althans, op papier”, schrijft Follow The Money.

Afgelopen juli ging de stichting een 25-jarige samenwerking aan met het Venezolaanse staatsoliebedrijf Petróleos de Venezuela SA (PdVSA) – ook actief op Curaçao met de Isla-raffinaderij en de olieterminal bij Bullenbaai en op Bonaire eveneens met de Bopec-terminal – voor de exploitatie van het Junín 10-olieveld. Dit olieveld is gelegen in een van ’s werelds grootste oliegebieden: de zogeheten Orinoco Belt. De Nederlandse stichting kreeg 40 procent van de aandelen in de joint venture genaamd Petrosur in handen; de rest behoort toe aan een dochteronderneming van het staatsoliebedrijf.

Een hoge medewerker van Julio Borges, de voorzitter van het Venezolaanse parlement, bestempelde de joint venture als ‘illegaal en ongrondwettelijk’. Tegen het olievakblad Argus Media ging hij nog een stap verder: ,,Alle investeringen en leningen die via Petrosur met geheime buitenlandse partners gemaakt worden, zullen worden verworpen”.

‘Tussenstation Aruba’

Onder het kopje ‘Tussenstation Aruba’ gaat de schrijver verder. Hij legt uit dat de exploratie van de Orinoco Belt al zo’n honderd jaar geleden begon en de voorraden nog altijd enorm zijn. ,,Er is echter wel een groot probleem: de velden bevatten ‘extra heavy crude oil’. Dit type olie is bij buitentemperaturen niet vloeibaar, het wordt een soort teer. Dat maakt transport tot een uitdaging.”

Volgens Mijnheer is het daarom dat het Venezolaanse staatsoliebedrijf PdVSA in 2016 via dochteronderneming Citgo een oude raffinaderij op Aruba heeft gekocht. ,,Nadat deze raffinaderij is omgebouwd, moet de zware Orinoco-olie daar een upgrade krijgen naar intermediate grade-olie. Het is de bedoeling dat de olie vervolgens door dochteronderneming Citgo in de Verenigde Staten verder geraffineerd wordt.”

Het geplande gebruik van het tussenstation op Aruba is omstreden, zo bleek begin dit jaar in een bijdrage van Follow the Money: om de Venezolaanse teerolie te verwerken, zette het eiland zijn duurzame milieu- en klimaatambities overboord.

Ondertussen rommelt het ook bij Citgo. De Venezolaanse militaire inlichtingendienst deed een inval in het hoofdkantoor van staatsoliebedrijf PdVSA, waarbij onder meer Citgo- topman Jose Pereira werd gearresteerd. Hij wordt verdacht van corruptie bij een oliedeal ter waarde van 4 miljard dollar met buitenlandse bedrijven. De openbaar aanklager is tegenover Reuters stellig:

,,Deze directie brengt Citgo in gevaar. Het is corruptie… corruptie in de meest verrotte vorm.”

Het is voor auteur Mijnheer evenwel nog niet bekend of deze zaak gelinkt is aan Aruba of Nederland. ,,Wie er precies achter de stichting zit, blijft ook onduidelijk”, vervolgt hij zijn onderzoeksartikel. De nieuwe eigenaar (of eigenaren) hoeven dankzij de Nederlandse constructie niet openbaar te worden gemaakt.

Een zoektocht in de Nederlandse Kamer van Koophandel wijst uit dat Inversiones Petroleras Iberoamericanas pas op 19 april 2017 is opgericht. ,,Saillant detail: de Venezolaanse ambassade zat in hetzelfde pand als de bv en StAk van Willekes MacDonald gevestigd.”

Doordat de vennootschap in handen is van stichting administratiekantoor StAk, valt niet te achterhalen wie de daadwerkelijke investeerders zijn. Ook de directie van de StAk is grotendeels afgeschermd: die bestaat uit de Venezolaanse advocaat Javier Garrido Lingg en een vennootschap op de Britse Maagdeneilanden. Van die laatste zijn de aandeelhouders niet bekend.

Belastingparadijs Nederland

Het gebruik – en misbruik – van Nederlandse vennootschappen is door de Panama Papers en Paradise Papers de afgelopen tijd een politiek agendapunt geworden in Europa en in Nederland zelf. Onderzoeksinstituut SEO Economisch Onderzoek becijferde al in 2013 in opdracht van de publiek-private lobbyorganisatie Holland Financial Centre dat in Nederland twaalfduizend brievenbusfirma’s gevestigd zijn. In totaal sluisden die destijds zo’n 4.000 miljard euro door naar andere landen.

Dat Nederland vandaag de dag nog steeds populair is als vestigingsland, bleek onlangs uit onderzoek van het instituut voor fiscaal beleid ITEP en de burgerorganisatie voor fiscale rechtvaardigheid CTJ. Zij achterhaalden dat meer dan de helft van de Fortune 500- bedrijven – de 500 grootste bedrijven van de Verenigde Staten – een dochteronderneming heeft in Nederland.

Volgens de onderzoekers fungeert de Nederlandse vestiging vaak als tussenschakel om geld in landen te krijgen waar niet of nauwelijks belasting wordt geheven. Dit werd onlangs onderbouwd door de onderzoeksgroep Corpnet van de Universiteit van Amsterdam: zij becijferden dat Nederland wereldwijd het populairste ‘doorstroomland’ is. Maar liefst 23 procent van alle geldstromen naar de 24 belangrijkste belastingparadijzen ter wereld – denk aan de Britse Maagdeneilanden, Bermuda en de Kaaimaneilanden – verloopt via Nederland.

Auteur Dennis Mijnheer van het artikel voor Follow The Money omschrijft zichzelf als een ‘ontspoorde bedrijfskundige die alles wil weten van mannen en vrouwen met witte boorden’.

Zijn bijdrage verscheen op 23 november op de site www.ftm.com

Bron: Antilliaans Dagblad