26 C
Willemstad
• vrijdag 29 maart 2024

Extra | Journaal 28 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Wednesday, March 27, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 27 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Tuesday, March 26, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

FD | Mossack Fonseca na lek Panama Papers naarstig op zoek naar eigenaren tienduizenden bedrijven

HomeMediaFD | Mossack Fonseca na lek Panama Papers naarstig op zoek naar...

Gaby de Groot Vasco van der Boon • Financieel Dagblad

Illustratie: Rhonald Blommestijn voor Het Financieele Dagblad

Na het losbarsten van het schandaal rond belastingontwijking, probeerde de juridisch dienstverlener gapende gaten te dichten in de administratie. Tot woede van klanten.

De datum 3 april 2016 staat in het geheugen gegrift van Jürgen Mossack en Ramón Fonseca. Het is drie uur ’s middags in Panama Stad als meer dan honderd media wereldwijd het juridisch adviesbureau dat zij hebben opgericht en dat hun namen draagt, vol in de schijnwerpers zetten. Vrijwel de hele administratie van Mossack Fonseca is gelekt. En het bedrijf staat in een slecht daglicht, want het blijkt veel geheime vennootschappen in Panama en de Britse Maagdeneilanden te hebben opgericht voor publieke figuren en politici wereldwijd.

De chaos in de dagen voor en na publicatie van deze Panama Papers is compleet. ‘Een Franse journalist wil een artikel publiceren in Le Monde, dat is niet acceptabel voor mij!!!’, mailt een Zwitserse adviseur in tekst met gele highlights. ‘URGENT…welke documenten […] zijn onderschept en wanneer’, schrijft iemand van de Bank of Singapore ongerust. Mossack Fonseca probeert klanten gerust te stellen met de belofte dat het gat is gedicht, en dat maatregelen zijn genomen om nieuwe datalekken te voorkomen.

Niets blijkt minder waar. De Süddeutsche Zeitung, die de Panama Papers als eerste ontving, kreeg dit jaar de beschikking over nog eens 1,2 miljoen documenten uit de interne administratie van Mossack Fonseca, vooral e-mails en bijlagen uit 2016 en 2017. De krant deelt deze data opnieuw met het International Consortium of Investigative Journalists en via hen met media wereldwijd, waaronder in Nederland Trouw en het FD.

Lees ook
Spil Panama Papers kende meeste eindklanten niet, blijkt uit nieuw datalek

Het nieuwe lek toont dat klanten kort na de eerste publicaties in 2016 Mossack Fonseca overspoelen met verzoeken om bedrijven op te heffen of te verplaatsen. Ook klanten van Gregory Elias, eigenaar van het Nederlandse trustkantoor United Trust met filialen op onder meer Curaçao en Aruba, weten niet hoe snel ze na de Panama Papers weg moeten bij Mossack Fonseca. ‘Onze klant heeft ons laten weten dat hij per direct drie bedrijven wil opheffen’, mailt een medewerker van United Trust Curaçao aan Mossack Fonseca drie dagen na de eerste publicatie in 2016.

Gregory Elias snapte alle ophef niet toen hij vorig jaar werd opgeroepen voor de parlementaire ondervragingscommissie die naar aanleiding van de Panama Papers werd ingesteld. ‘Kunt u mij uitleggen wat er verkeerd aan is?’, vroeg Elias toen voorzitter Henk Nijboer hem vragen stelde over belastingontwijking. Over Mossack Fonseca zei hij: ‘Zij hebben ons altijd correct en netjes behandeld en zijn altijd heel professioneel geweest.’

Elias was goed te spreken over het verplichte klantenonderzoek dat Mossack Fonseca uitvoerde: ‘Ze hebben altijd de juiste vragen gesteld: wie zit daar achter, waarom?’ Dat beeld brengt het Panamese bedrijf ook graag naar buiten. In persberichten benadrukt het dat het klantenonderzoek op orde is.


Gaten in de administratie

Maar intern onderzoek van Mossack Fonseca meldt anderhalve maand na publicatie van de Panama Papers iets heel anders. In de landen waar het bedrijf de meeste vennootschappen beheert, Panama en de Britse Maagdeneilanden, weet het in bijna driekwart van de gevallen niet wie de uiteindelijke eigenaar (ubo) is. In de dertig landen waar Mossack Fonseca actief is, is het volgens de wet- en regelgeving verplicht om te weten met wie er zaken wordt gedaan. Dit om het risico op illegale activiteiten te verminderen.

Illustratie: Rhonald Blommestijn voor Het Financieele Dagblad

In een poging de gaten in de administratie te dichten, probeert het Panamese bedrijf uit alle macht ontbrekende informatie te achterhalen om alsnog te voldoen aan de regels. Tot woede van klanten. ‘Dit is belachelijk’, schrijft een advocaat uit Florida, nadat Mossack Fonseca een dag na een eerste informatieverzoek weer nieuwe informatie over dezelfde klant opvraagt. Een ‘Mickey Mouse-operatie’, noemt hij het.

Klanten die hun bedrijf willen opheffen of verplaatsen kunnen niet zomaar vertrekken. Eerst moeten ze alle ontbrekende informatie inleveren en openstaande rekeningen betalen. Dat valt niet mee: Mossack Fonseca is bij haar eerdere banken niet meer welkom en huurt daarom bedrijven met bankrekeningen in Dubai in om geld voor Mossack Fonseca te ontvangen.

Ontbrekende informatie
Ook van de zeven bedrijven die Elias voor zijn cliënten aanhoudt bij Mossack Fonseca, zijn in de administratie van het Panamese bedrijf geen aandeelhouders te vinden. Uit e-mails blijkt dat van de drie bedrijven die direct na de publicaties moet worden opgeheven, informatie ontbreekt over de uiteindelijke eigenaren en de oorsprong van het vermogen — zaken die Mossack Fonseca verplicht is te weten. Kopieën van paspoorten en bewijzen van huisadres moeten worden opgestuurd. Elias’ klant ziet dat niet zitten.

“De cliënt wil de gevraagde informatie niet geven. Kunnen de bedrijven niet gewoon worden opgeheven door ze uit te schrijven of zo….?”, mailt een United Trust-medewerker.

Na veel mails over-en-weer blijkt dat de drie bedrijven eigendom zijn van twee leden van de familie Mansur, volgens The Washington Post veruit de rijkste en machtigste familie van Aruba. De Mansurs bezitten de grootste krant van Aruba, een bank, luxe hotel, vrachtschepen, winkels en een groot aantal bedrijven in de vrijhandelszone. Leden van de familie zijn in de jaren negentig aangeklaagd voor witwassen, maar voor zover bekend nooit veroordeeld.

‘Incomplete dossiers’
Elias antwoordt op vragen van Trouw en FD dat hij slechts zeer beperkt zaken deed met Mossack Fonseca en dat ‘indien u stelt dat Mossack Fonseca niet zou weten wie de ubo is van de bedrijven die zij voor cliënten beheerde, dat laat zien dat uw feitenmateriaal tekortschiet en uw dossiers incompleet zijn’.
United Trust is overigens niet het enige Nederlandse trustkantoor dat zaken deed met Mossack Fonseca. Uit een rondgang van toezichthouder De Nederlandsche Bank bleek dat 34% van de trustkantoren op enige manier betrokkenheid heeft of had met de Panamese dienstverlener.

Twee maanden geleden sloot Mossack Fonseca definitief de deuren. Er lopen in meerdere landen strafonderzoeken naar het kantoor en haar medewerkers.

Nederlandse honorair consul actief op Britse Maagdeneilanden
Hugo Minderhoud, honorair consul in Oezbekistan voor Nederland en België, is al tien jaar klant bij Mossack Fonseca. Hij was tot 2006 oud-directeur van ABN Amro Bank in Oezbekistan en adviseert momenteel Oezbeekse bedrijven. Hij is sinds 2008 mede-aandeelhouder van Nelford Holding Finance Inc, een bedrijf op de Britse Maagdeneilanden, samen met Zafar Khasimov. Die is eigenaar van Korzinka.uz, een Oezbeeks supermarktconcern met 36 winkels.

Als Mossack Fonseca bij de oprichting van het bedrijf een kopie van zijn paspoort vraagt, laat hij die niet bij een notaris legaliseren, maar bij het Nederlandse consulaat in Oezbekistan. Bij hemzelf dus. Minderhoud bevestigt in een reactie dat hij in 2008 de vennootschap heeft opgericht, maar dat de activiteiten in 2009 alweer zijn gestaakt. Hij heeft zijn paspoort zelf gelegaliseerd, door de authenticiteit van de kopie te waarmerken. Dit was nodig, omdat Oezbekistan in 2008 nog niet was aangesloten bij het Internationale Apostilleverdrag. Legalisaties van lokale notarissen werden internationaal nog niet geaccepteerd.

Khasimov wil Minderhoud, die ook adviseur is bij zijn supermarktconcern, in september 2016 gevolmachtigde maken van twee van zijn bedrijven op de Britse Maagdeneilanden. Sinds de publicatie van de Panama Papers doet Mossack Fonseca beter onderzoek naar zijn klanten en worden ‘politically exposed persons’, waartoe Minderhoud als consul behoort, extra gecontroleerd. Uiteindelijk wordt hij in maart 2017 aangesteld als gevolmachtigde per 13 december 2016. Op verzoek van Khasimovs vertegenwoordiger worden de documenten echter met terugwerkende kracht op 1 oktober 2016 gedateerd. Volgens Minderhoud was er haast geboden, vanwege het plotselinge overlijden van een eerdere volmachthouder. ‘Hoe een en ander juridisch is geregeld weet ik niet precies.’

Een honorair consul (een onbetaalde functie) is overigens niet verplicht om belangen in offshore vennootschappen te melden, zegt het ministerie van buitenlandse zaken. ‘Wel is er continue aandacht voor integriteit en worden honorair consuls aangemoedigd om dilemma’s bespreekbaar te maken.’

Deel Dreesmann-erfenis offshore
Het warenhuis Vroom & Dreesmann was lange tijd een familiebedrijf, totdat het in 1995 naar de beurs ging. Kort daarna verkocht de familie Dreesmann haar aandelen en kregen de achterkleinkinderen van grondlegger Anton Dreesmann miljoenen guldens binnen. Twee achterkleinkinderen, Quinten en Barbara Dreesmann, brachten een deel van dat geld vanaf 1999 onder in vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden, zo blijkt uit nieuw gelekte stukken van het Panamese juridisch advieskantoor Mossack Fonseca.

Mossack Fonseca wist jarenlang niet van wie de bedrijven waren. Bixa ltd, dat nu van Quinten Dreesmann blijkt te zijn, had zogenaamde ‘aandelen aan toonder’: wie de papieren aandelen letterlijk in zijn handen heeft, is de aandeelhouder. Anonimiteit is hierbij gegarandeerd. Nadat het gebruik van dit type aandelen in 2006 aan banden was gelegd, bleef Dreesmanns identiteit echter verborgen. De aandelen werden beheerd door een bedrijf dat namens hem optrad als directeur en aandeelhouder, een trustkantoor van de Britse private bank Duncan Lawrie op het Eiland Man.

Pas begin 2016 vroeg Mossack Fonseca bij Duncan Lawrie naar de uiteindelijke eigenaar van Bixa. Die meldde de naam van de Dreesmann-telg, zijn woonadres in Londen en de oorsprong van zijn vermogen: de erfenis uit de verkoop van V&D-aandelen, een kunstcollectie, inkomsten uit zijn carrière als private banker en vastgoedinvesteringen. Ook het bedrijf Central Holdings International ltd blijkt van Dreesmann te zijn en vermogen uit de V&D-erfenis te bevatten.

Mossack Fonseca wist eveneens niets over Quintens zus Barbara als uiteindelijk gerechtigde (ubo) van de vennootschap Keir Field ltd. Volgens het trustkantoor van Duncan Lawrie heeft Barbara Goldberg-Dreesmann dit bedrijf via de Four of a Kind Trust in handen, een trust die is opgezet door Quinten Dreesmann ten gunste van zijn broers en zus. Quinten en Barbara Dreesmann waren niet bereikbaar voor commentaar.

Amsterdamse vastgoedkoning al 40 jaar in Panama
Hij behoort tot de grootste spelers op de Amsterdamse vastgoedmarkt, maar blijkt ook al decennia actief in Panama. Niek Sandmann (72), die volgens onderzoek van Het Parool vorig jaar meer dan tweehonderd adressen bezit in de hoofdstad, was een van de eerste klanten van Mossack Fonseca. Een jaar na de oprichting van de juridisch dienstverlener in 1977 koopt Sandmann Batim Inc, een Panamees bedrijf waarin onroerend goed in de Amerikaanse staat Californië zit.

Dit komt naar voren in nieuwe documenten uit de Panama Papers, de interne administratie van Mossack Fonseca. Daaruit blijkt dat het Panamese kantoor, tot aan de publiciteitsgolf die in april 2016 losbarstte, niet op de hoogte was van het eigendom van Sandmann van Batim Inc. De vennootschap had aandelen aan toonder en de bezitters ervan waren onbekend. In het proces dat Mossack Fonseca in 2016 opstartte om alle uiteindelijk gerechtigden (ubo’s) van vennootschappen te vinden, komt ook de naam van Sandmann naar voren.

Mossack Fonseca vraagt de gegevens, die het volgens wetgeving allang had moeten weten, pas begin 2017 op bij tussenpersoon United Trust op Curaçao. De eigenaar van het trustkantoor, Gregory Elias, handelt het verzoek af. Elias is vanaf 1986 zelf bestuurder van Batim. De eerste tien jaar is hij dat samen met Jürgen Mossack, een van de twee oprichters van de Panamese dienstverlener.

In een reactie zegt Niek Sandmann dat het oorspronkelijke vastgoed in Batim Inc allang is verkocht, waarna er ander Amerikaans vastgoed in is ondergebracht. In 2016 is het laatste restant, een belang in een hotel in Miami, verkocht. Sandmann verwacht nog belasting terug te krijgen en zegt het bedrijf daarna te zullen opheffen.

Sandmann zegt nooit te hebben geweten dat Batim werd beheerd door Mossack Fonseca. Zijn accountant in de Verenigde Staten moet er volgens hem wel van hebben geweten. Hij benadrukt verder de bezittingen altijd te hebben opgegeven bij de Amerikaanse belastingautoriteit IRS.

Samenwerking
Deze productie is tot stand gekomen in samenwerking met Jan Kleinnijenhuis en Karlijn Kuijpers van Trouw. FD en Trouw werkten eerder samen bij de eerste publicatie van de Panama Papers (2016), Bahama Leaks (2016) en Paradise Papers(2017).

Het complete verhaal

Spil Panama Papers kende meeste eindklanten niet, blijkt uit nieuw datalek Mossack Fonseca na lek Panama Papers naarstig op zoek naar eigenaren tienduizenden bedrijven

Dossier Panama Papers Lees alles over de gelekte administratie van Mossack Fonseca

Bron: Financieel Dagblad

1 reactie

  1. Mooie illustrie, witte boorden die uit alle hoeken en gaten voor de fiscus wegrennen. Ik denk dat ze allemaal naar Afrika verhuizen, daar kan het nog…

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties