Han Koch
De criminaliteit in Nederland is groter dan uit de officiële cijfers blijkt, zo concluderen politie en Openbaar Ministerie in een vertrouwelijk rapport. Criminelen dreigen daardoor beide overheidsinstanties op ‘onoverbrugbare achterstand’ te zetten.
De criminaliteit in Nederland is groter dan uit de officiële cijfers blijkt, zo concluderen politie en Openbaar Ministerie in een vertrouwelijk rapport. Criminelen dreigen daardoor beide overheidsinstanties op ‘onoverbrugbare achterstand’ te zetten.
Door capaciteitsgebrek bij de opsporingsdiensten en daling van de aangiftebereidheid bij burgers en bedrijven, geven de cijfers niet weer wat de werkelijke omvang is van de misdaad. De capaciteit bij politie en OM is inmiddels op een dusdanig laag niveau gekomen dat de burger het vertrouwen in de rechtshandhaving dreigt te verliezen en criminelen handelen alsof ze niet meer gepakt kunnen worden.
Dat zijn de belangrijkste conclusies in een vertrouwelijke notitie van de top van politie en Openbaar Ministerie. Het rapport, in het bezit van Trouw, is opgesteld voor een nieuw kabinet dat na de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart moet aantreden. De notitie rept van een dreigende ‘onoverbrugbare achterstand’ van politie en OM op plegers van criminaliteit.
Signalen
Volgens de notitie komen bij politie en justitie en bij bijvoorbeeld burgemeesters steeds meer signalen binnen dat de “ontwikkeling van de criminaliteit minder positief is dan de cijfers doen denken”. In berichten aan de Tweede Kamer legt minister Ard van der Steur (VVD), net als zijn voorganger Ivo Opstelten (VVD), vooral de nadruk op de daling van veelvoorkomende criminaliteit.
Maar de politie ziet veel misdaad niet, stelt de notitie, en ze heeft onvoldoende capaciteit om misdaad op te sporen die niet door slachtoffers zelf al is gemeld. Juist in tijden van internationale onrust en toenemende spanning is het volgens politie en OM van groot belang het gat tussen criminaliteit en capaciteit bij de opsporing zo klein mogelijk te houden.
Maatschappelijk verschijnsel
De kloof tussen de door de burger ervaren misdaad en de geregistreerde criminaliteit is liefst 3,5 miljoen delicten groot, becijferen de opstellers, teneinde aan te tonen hoe nijpend het opsporingstekort is. De politie registreerde in 2015 960.000 misdrijven, de bulk daarvan op basis van een aangifte.
In de jaarlijkse slachtoffer-enquête onder 65.000 burgers ouder dan 15 jaar, meldde in 2015 echter 18 procent van de ondervraagden slachtoffer te zijn geweest, vaak meer dan eens. In totaal gaat het om 34 misdrijven per 100 inwoners. Doorrekening van dat aantal naar de totale bevolking ouder dan 15 jaar levert ongeveer 4,5 miljoen misdrijven op, variërend van fietsendiefstal tot bedreiging.
De opstellers van de notitie verklaren het gat onder meer doordat mensen bijvoorbeeld braak en diefstal als een maatschappelijk verschijnsel accepteren en niet meer naar de politie stappen. De afgelopen tien jaar nam de aangiftebereidheid bij dergelijke delicten met 23 procent af.
Sneuvelende aangiftes
Dat er met de aangiften vaak weinig gebeurt zal die bereidheid negatief beïnvloeden. Van de aangiftes en meldingen schuift de politie ruim de helft (57 procent) ter zijde, meestal vanwege het ontbreken van voldoende aanknopingspunten. Vooral de aangiften die burgers via internet doen (70 procent) sneuvelen. Die bevatten in de meeste gevallen geen indicaties over een mogelijke dader of andere aanwijzingen die naar een verdachte kunnen leiden.
Van de uiteindelijke 412.000 dossiers die de politie wel in behandeling neemt, sloot ze er 177.000 zonder verdachte. Het OM kreeg 225.000 dossiers doorgestuurd, 37.000 daarvan eindigden met een sepot, wat wil zeggen dat eventuele verdachten niet voor de rechter komen. Uiteindelijk gingen ongeveer 170.000 dossiers het vervolgingsproces in. Dat is 18 procent van de geregistreerde criminaliteit.
Hoeveel capaciteit politie en OM tekort komen vermeldt de notitie niet. In vergelijking met andere landen heeft Nederland met 3,17 fte minder dienders per 1000 inwoners dan bijvoorbeeld Engeland en Wales (3,51) of België (4,40).
Bron: Trouw
Naschrift KKC
De notitie vindt u hier